Pan
[Pan, trong tín ngưỡng cổ đại Hy Lạp và thần thoại Hy Lạp, là vị thần của sự hoang dã, những người chăn cừu và các đàn gia súc, của tự nhiên và những ngọn núi hoang vu, của việc săn bắn và âm nhạc đồng quê và đặc biệt luôn gắn liền với các nữ thần – ND]
Knut Hamsun
Nguyễn Đặng Hồng Chương dịch từ bản tiếng Anh của W. W. Worster
GIỚI THIỆU TÁC GIẢ
Knut Hamsun sinh năm 1859 ở Gudbrandsdalen thuộc miền trung Na Uy, con của một gia đình tiểu điền chủ. Cái tên Hamsun nguyên thủy là tên trang trại của tổ tiên ông. Việc học của ông không đến nơi đến chốn lắm khiến ông buồn không ít.
Hồi nhỏ, Hamsun làm đủ nghề: thư ký tiệm buôn, nhân viên chào hàng, thợ vá giày, phó cảnh sát trưởng, giáo viên, ... Trưởng thành, ông đi Oslo để học đại học, nhưng rồi bỏ ngang vì không thể vừa học vừa viết truyện, vừa đi làm kiếm sống. Sau khi xoay xở hết cách, thử qua đủ việc từ viết báo đến làm phu lục lộ mà vẫn không khá, ông bỏ đi Hoa Kỳ năm 1882. Tại đây ông cũng chẳng thành công hơn là bao nhiêu, và năm 1884 ông trở về Na Uy vì nghi ngờ rằng mình mắc bệnh lao, để rồi lại qua Hoa Kỳ một lần nữa, làm tài xế xe điện tại Chicago. Năm 1886 ông theo thuyền đánh cá lênh đênh trên vùng biển Grand Banks. Mãi tới năm 1888 ông mới lên sống ở đất liền. Nhờ những kinh nghiệm sống trên đất Mỹ, ông hoàn tất tác phẩm Sinh Hoạt Văn Hóa Của Nước Mỹ Hiện Đại (1889) trong đó ông đả kích dữ dội những giá trị hời hợt của cuộc sống vật chất tại Mỹ.
Năm 1890, ông bắt đầu nổi tiếng nhờ tác phẩm Đói (Sult), một tác phẩm xây dựng trên kinh nghiệm bản thân. Tác phẩm Đất Sống (Markens Grøde, 1917) được dịch ra mấy chục thứ tiếng và giúp ông đoạt giải Nobel Văn Chương năm 1920.
Khuynh hướng chính trị của ông khiến người Na Uy bẽ bàng không ít. Ông công khai ủng hộ chế độ quân phiệt Đức. Năm 1945, ông và vợ bị bắt vì tội thông đồng với địch, phần lớn tài sản bị tịch thu. Vì trọng tuổi tác của ông, nhà cầm quyền không lên án tù, mà chỉ quản thúc ông tại dưỡng trí viện.
Ông mất năm 1952 để lại sự tiếc thương cho những người yêu văn chương thuần túy.
Nguồn: Những Tác Phẩm Lớn Trong Văn Chương Thế Giới do Vũ Dzũng biên soạn.